بررسی بصری رابطه نقطه و فضا در گرافیک خط نستعلیق، شیو ههای صفوی و معاصر (با تأکید بر آثار میرعماد و غلامحسین امیرخانی)

نگارش خط نستعلیق به لحاظ ارتباط تنگاتنگ با ادبیات و همچنین نمود جلوه های بصری ویژه، قرن ها استمرار پیدا کرده است. این خط می تواند به عناصر اولیه تجزیه شود که اولین و مه مترین عنصر آن «نقطه » است. نقطه علاوه بر نیاز کلمه در خواندن، نقش مهمی در هماهنگی و تقابل بین انرژی های تصویری در کلمه و سطر دارد؛ لذا اهمیت نقش بصری نقطه بسیار مشهود است. هدف اصلی این مقاله عبارت است از بررسی نقش نقطه از منظر اصول و مبانی هنرهای تجسمی در مقایسه ی آثار خط میرعمادالحسنی )هنرمند دوره صفوی) و غلامحسین امیرخانی )شیوه غالب معاصر(، با توجه به مؤلفه هایی از قبیل( محور نقطه 2( شیب نقطه )در دونقطه و س هنقطه( 3( وزن بصری نقطه. در این راستا به سؤالاتی نظیر: چگونگی توجه بیشتر در نحوه نقطه گذاری با توجه به اصول و مبانی بصری در هریک از شیوه های مذکور، محور نقطه و همچنین چگونگی رعایت شیب نقطه و وزن بصری نقطه و تفاوت های آن در دو شیو هی میرعمادالحسنی و غلامحسین امیرخانی پاسخ داده شده است. روش به کار گرفته شده در این مقاله توصیفی- تحلیلی، از نوع مقایسه ای و از نظر هدف کاربردی است. گردآوری داده ها به صورت کتابخانه ای و تحلیل نگارندگان با مقایسه تصویری آثار دو هنرمند نامبرده صورت پذیرفته است. نتایج بررسی های پژوهش حاضر نشان می دهد که نحوه قرار گرفتن محور نقطه ها، میزان شیب دونقطه و سه نقطه و همچنین وزن تصویری آن ها در شیوه میرعماد کاملاً منطبق بر اصول و مبانی زیباشناسی بصری است که همین امر باعث افزایش حضور و تأثیر نقطه ها بین کلمات و حروف نسبت به شیو ه امیرخانی می گردد؛ به بیان دیگر نقطه ها در خطوط میرعماد از شأن و منزلتی هم تراز با حروف و کلمات برخوردارند.